Zo wordt whisky gemaakt
Het is mogelijk om ellenlange verhalen over whisky te schrijven. Doen we hier niet. Hier lees je in het kort hoe whisky wordt gemaakt. Van mouten, via distilleerketels naar houtrijping. Nog meer weten? Klik dan onderaan door.
1. MOUTEN
Het graan wordt geweekt in water. Het zwelt op en begint te ontkiemen. Dit proces wordt mouten genoemd. Soms wordt de gerst met de hand uitgespreid op een groot oppervlak, bekend als de ‘malting floor’ (de moutvloer) en herhaaldelijk gekeerd voor een optimaal resultaat – en om de perfecte temperatuur te waarborgen. Het zetmeel wordt nu omgezet in suikers. Om het ontkiemingsproces te stoppen wordt de gerst vervolgens gedroogd in een ‘kiln’ (droogoven), maar tegenwoordig vaker industrieel – in silo's bij mouterijen.
2. MAISCHEN
Het gedroogde mout wordt gemalen tot grist. Dit grist wordt gemengd met heet water in een ‘mash tun’ en goed geroerd, waardoor de suikers oplossen. Het water loopt door de grist en wordt door de 'washback' opgevangen en gekoeld. De substantie die overblijft heet wort. Dit proces wordt met toenemende temperaturen driemaal herhaald. Als het water van topkwaliteit is, heeft dat invloed op het wort. Veel distilleerderijen zijn daarom in de buurt van zuivere waterbronnen gevestigd.
3. GISTING
Washbacks (fermentatiekuipen) waren vroeger altijd van hout, maar tegenwoordig worden er steeds vaker roestvrijstalen kuipen gebruikt in de distilleerderijen. Hier wordt gist toegevoegd, zodat de suikers worden omgezet in alcohol. Dit proces duurt meestal enkele dagen en resulteert in een vloeistof die ‘wash’ heet. De wash heeft een laag alcoholpercentage van ongeveer 6-10%. De keuze voor het type gist beïnvloedt de hoeveelheid alcohol en in lichte mate de geur en smaak van de whisky.
4. DISTILLATIE
In Schotland wordt de wash meestal twee keer gedistilleerd in koperen ‘stills’ (distilleerketels). In Ierland distilleert men doorgaans drie keer. Dat varieert per distilleerderij. De karakteristieke halfronde stills zijn gemaakt van koper omdat eeuwenlange ervaring heeft aangetoond dat koper het meest geschikte materiaal is om de vloeistof te zuiveren van ongewenste substanties. Distillatie scheidt de alcohol van het water en andere onzuiverheden, waardoor het alcoholpercentage wordt verhoogd. Het middelste gedeelte van de distillatie (de ‘middle cut’ of ‘heart’) wordt opgevangen voor verdere rijping.
5. RIJPING
De gedistilleerde ‘spirit’ wordt overgebracht naar eikenhouten vaten, vaak Amerikaanse ex-bourbonvaten of (Spaanse) ex-sherryvaten. Hierin rijpt de whisky gedurende minimaal drie jaar, waarbij de vaten een grote invloed hebben op de smaak en kleur. De vaten worden opgeslagen in ‘warehouses’. De rijping wordt dus ook beïnvloed door omstandigheden buiten de vaten, zoals zilte zeelucht en temperatuur – al wordt dit soms betwist. Tijdens het rijpen verdampt jaarlijks een deel van de whisky, bekend als de angels' share – een cadeautje voor de engelen
6. BOTTELEN
Na de rijping wordt de whisky eventueel verdund met water om de gewenste sterkte te bereiken en de whisky kan nog gefilterd worden om nog eventuele onzuiverheden (eiwitten en vetten) te verwijderen. Ten slotte wordt de whisky in een fles van 70 cl gestopt – dat heet bottelen. Uit een gemiddeld vat worden ongeveer 250 flessen gevuld – uiteraard afhankelijk van leeftijd en soort vat. Dat gebeurt soms nog in de distilleerderij, maar vaker door onafhankelijke bottelaars op plekken waar flessen makkelijk geleverd en gelabeld kunnen worden. De whisky is na dit zorgvuldige proces klaar voor consumptie.
Geschreven voor toost& magazine!
toost& is een magazine met handige tips, inspirerende verhalen en maakbare recepten voor liefhebbers van mooie wijnen, bieren, whisky en andere sterke én alcoholvrije dranken. Je kunt nu ook het magazine gemakkelijk digitaal lezen! Klik hier.
