Alles over
Geuze bier
Geuze bier is de champagne onder de bieren. Het sprankelt fris en vrolijk in je glas zonder een dikke schuimkraag. Wist je trouwens al dat geuze niet gebrouwen, maar gestoken wordt? En dat het niks te maken heeft met de rebellen uit de Tachtigjarige Oorlog ‘De Geuzen’, maar alles met de Geuzestraat in Brussel? Hoe dit zit kom je te weten als je even verder leest.
WAT IS GEUZE BIER?
Geuze bier wordt 'gestoken' met oude en nieuwe lambiek. Deze Belgische biersoort is spontaan gistend en daarom een bijzondere in s'n soort. De smaak is friszurig en weinig bitter. Een commerciële geuze kan zoet zijn, maar een echte oude geuze is dat juist niet.
BROUWPROCES
Over het brouwproces van geuze bier kunnen we kort zijn. Die is er namelijk niet en daarin is geuze ook direct uniek in zijn soort. Geuze bier wordt gemaakt van oude en nieuwe lambiek. De oude lambiek is minimaal 3 jaar oud en gerijpt in houten vaten. In die vaten heeft het bier vergist met spontane gist. Na het brouwen van het wort, de suikerhoudende vloeistof waarmee elk bier begint, laat men het afkoelen in een platte bak: het koelschip. In plaats van gist toe te voegen, zet de brouwer de ramen open en gaat naar huis. In de lucht die binnenkomt zweven gisten. Die gisten mengen met het bier dat vervolgens gaat vergisten. Dit gaat door in de houten vaten.
Het mengen van oude en nieuwe lambiek heet ‘steken’ en gebeurt in het Pajottenland en de Zennevallei, beide in België. Eenmaal in de fles gaat geuze bier nog een keer hergisten. Geuze is dan ook niet onder- of bovengistend, maar spontaan gistend. De gisting op vat duurt gemiddeld 2 tot 3 jaar. Sommige brouwers kiezen ervoor om hun bier veel langer te laten liggen voor een extra krachtige smaak. Echte geuze wordt niet gefilterd of gezoet na de tweede gisting. Hierdoor krijgt het een traditionele, complexe en zurige smaak. Je bent dan ook geuze liefhebber, of je bent het niet. Een zoete variant van lambiek is kriek bier. Hierbij worden kersen, zogenaamde 'krieken' toegevoegd aan de lambiek.
Geschiedenis van geuze bier
Door de productiemethode van geuze bier ontstaat extra veel koolzuur. De bierflessen van vroeger konden deze druk niet aan. Geuze was daarom lange tijd alleen van het vat te krijgen. In het begin van de 19e eeuw werd ook champagne erg populair in Brussel. Door de hoge druk in de champagneflessen kwamen er vaak scheurtjes in het glas. Ze waren niet geschikt om weer voor champagne te gebruiken, want dat zou de fles niet volhouden. De lambiekbrouwers uit de Geuzestraat kwamen op het idee om de champagneflessen te gebruiken voor hun bier. Ze wilden toch al bier verkopen voor thuisgebruik. Dit was lastig met alleen grote vaten, dus de flessen waren de perfecte oplossing.
Op een gegeven moment merkten de brouwers dat het bier ging sprankelen als het een tijdje werd bewaard. De gisting ging door in de fles. De brouwers brachten hun ontdekking slim aan de man. Ze spraken over de lekkere ‘lambick de la rue de Gueuze’. Dit was natuurlijk veel te lang, dus de afkorting ‘gueuze-lambick’ werd al snel gebruikt. Het sprankelende, schuimende bier viel in de smaak en werd enthousiast verwelkomd in het Pajottenland. Hier gaven ze de term ‘flessenlambik’ nog een goede kans, maar uiteindelijk bleek geuze bier de beste benaming.
De Belgen waren dus helemaal niet op zoek naar een nieuwe biersoort. Ze waren onbewust een nieuwe soort aan het maken, toen ze lambiek bier bewaarden in flessen.
Geuze bier is het enige bier dat níet gebrouwen wordt. Het is 'per ongeluk' ontstaan door het bottelen van lambiek.
Het fabeltje van de geuzen en hun geuze bier
Welke rol spelen de geuzen dan in verhaal? In dit geval geen. Zoals elk geschiedenisverhaal, zijn er meerdere versies. De opvatting dat geuze bier iets te maken heeft met de Brabantse edellieden, de geuzen, is een fabel. Dit volk bestond in de 16e eeuw, terwijl het geuze bier pas ontstond aan het begin van de 19e eeuw. Ook bestond de hele flessenindustrie nog niet zoals de brouwers van de Geuzestraat die gebruikten. Het is dus ook praktisch onmogelijk dat de geuzen in de 16e eeuw al geuze bier konden maken.
Soorten geuze bier: traditioneel vs. commercieel
Er is een belangrijk verschil tussen ‘Oude Geuze’ en commerciële geuze. Voor de traditionele geuzestekers is dit verschil van groot belang, om het traditionele geuze steken te beschermen. Commercieel geuze bier wordt gemaakt door zoete smaken toe te voegen aan het traditionele, oude geuze bier. Hier zijn de brouwers halverwege de 20e eeuw mee begonnen, omdat de behoefte naar zoete bieren steeds groter werd. De traditionele stekers vinden dat dit gezoete bier het niet verdient om het label ‘geuze’ te krijgen. De makers van oude geuze zijn aangesloten bij de Hoge Raad voor Ambachtelijke Lambiekbieren (HORAL). Zo kun jij dus ook een officiële oude geuze herkennen: Oude lambiek, minimaal 3 jaar en grijpt op houten vaten, gemengd met jonge lambiek, zonder toevoeging van extra zoetstoffen.
Oude geuze is voor liefhebbers van zware bieren. Ben je meer fan van een zoete dorstlesser? Dan zijn de geuze bieren van de commerciële merken meer jouw smaak.
Geuze bier glas
Een geuze drink je uit een eenvoudig, recht glas. De bovenkant loopt iets uit naar buiten. Het onderste deel heeft verticale inkepingen. Die zijn bedoeld om het bier koel te houden, als jij het glas in je hand hebt. Een echt geuze bierglas heeft een stevige bodem, want hier werd vroeger suiker in gestampt.
Schenken
Zorg om te beginnen voor een schoon, goed glas. Houd het glas schuin in een hoek van 45 graden en schenk het bier rustig uit. Houd het glas steeds rechter als de fles bijna leeg voor een mooie, dikke schuimkraag.
Afschuimen
Schuim je geuze bier niet af. De schuimkraag weet zelf precies wat het moet doen.
Geuze bier & eten
Geuze bier bevat weinig hoppige bitterheid en de esters voegen een fruitige smaak toe. Een geuze is friszurig en als je een oude geuze te pakken hebt; juist niet zoet. Het alcoholpercentage ligt tussen 5% en 8%.
- Als je gevogelte eet is een geuze bier zeker aan te raden. Bijvoorbeeld bij deze stoofschotel van kip.
- Schelpdieren smaken ook goed bij een geuze. Probeer het met dit gerecht van mosselen.
- Al toe aan het toetje? Schenk nog maar een geuze in bij een trifle van mascarpone.
