in 7 stappen
Bier brouwen
Het begint met graankorrels en het resultaat is een goudkleurig verfrissend alcoholisch drankje: bier brouwen is een lang, maar bijzonder, proces. Elke stap van het bierbrouwproces draagt bij aan de unieke eigenschappen en karakter van dit bekende drankje. Altijd al benieuwd geweest naar hoe bier nou eigenlijk wordt gebrouwen? Lees hieronder de 7 stappen van het bier brouwen.
HOE WORDT BIER GEBROUWEN?
Of je nou een taart bakt, bier brouwt of een culinair viergangendiner neerzet: alles begint met basisingrediënten. Voor bier zijn dat: water, graan, hop en gist. Bier brouwen zelf bestaat uit 7 stappen:
- Mouten: het verwerken van granen tot gedroogde, gekiemde korrels
- Schroten: het vermalen van de gedroogde mout
- Maischen: zetmeel omzetten in vergistbare suikers
- Klaren: overgebleven suikerrijke vloeistof wordt gefilterd
- Koken: wort koken en hop toevoegen
- Gisten: suiker omzetten in alcohol
- Bottelen: bier wordt in flesjes of in een fust gedaan
De kleinste afwijking in één van de bovenstaande stappen zorgt voor een andere biersoort. Vandaar dat er talloze verschillende biertjes bestaan. Hieronder gaan we dieper in op deze stappen.
1. MOUTEN
De eerste stap bij bier brouwen is mouten. Wat is dat precies? Mouten is het verwerken van granen tot gedroogde, gekiemde korrels. Eerst worden ze geweekt in water reservoirs en daarna een paar dagen in de kiemkast neergelegd. Dit is een warme ruimte, waardoor er uit de vochtige gerst een wortel uitgroeit. Dit heet ontkiemen. Hoe heter de lucht, hoe donkerder de gerst en hoe donkerder de kleur van het bier. Deze gedroogde gekiemde korrels noem je mout.
Naast bovenstaande methode kan er ook voor worden gekozen om de gerstekorrels te branden of te roosteren. Tegenwoordig wordt hier nog veel gebruik van gemaakt omdat dit proces de smaak zeer beïnvloedt. Bij het maken van een stout bier worden de korrels lang geroosterd, waardoor de mout donker wordt. Hierdoor krijgt dit drankje zijn typische koffie achtige smaak.
2. SCHROTEN
Schroot is de gangbare term voor metaalafval. Echter, tijdens het bier brouwen betekent het natuurlijk iets heel anders. Schroten is het vermalen van de gedroogde mout. Dit wordt gedaan om het zetmeel los te laten komen. Echter moet het zeer grof gemalen worden. Het kaf, wat los komt van de gerst, mag niet worden beschadigd. Dit is later in het proces nog nodig. Mocht het kaf toch beschadigen zou dit een zure bijsmaak aan het bier kunnen geven.
3. MAISCHEN
De geschrote mout, of schroot, wordt in water opgelost. Het mengsel wordt voor verschillende periodes tot verschillende temperaturen gebracht. Richtlijnen zijn dat het eerst verwarmd wordt tot 50°C, en op deze temperatuur blijft het een tijd rusten. Hierna wordt het verwarmd tot 65°C en nadat het weer een tijd gerust heeft wordt het verwarmd tot 75°C. De lengte van deze periodes beïnvloedt de smaak van het bier.
4. KLAREN
Na het maischen is er een suikerrijke vloeistof overgebleven, waarin nog vaste bestanddelen ronddrijven. Deze bestanddelen zijn verder niet meer nodig en moeten dus worden gefilterd, dit heet klaren. De geklaarde vloeistof wat overblijft wordt ook wel wort genoemd.
5. KOKEN
Nu hebben we de basis van het bier: wort. Na het klaren wordt de wort gekookt. Hierbij wordt hop toegevoegd. Misschien gaan we iets te snel, want de vraag rijst: wat is hop? Hop wordt toegevoegd aan het bier om verschillende redenen. Het geeft een bittere smaak en zorgt voor een stabiele schuimkraag. Tevens zorgt het samen met het kookproces dat aanwezige eiwitten samenkomen en gefilterd kunnen worden.
Voor 1 liter bier wordt gemiddeld 5 à 6 liter water gebruikt
6. GISTEN
Na het koken is de wort klaar om te vergisten. Dit is een term die we vaak horen als we het hebben over bier, maar wat betekent het eigenlijk? De wort wordt gefilterd en gekoeld en gist word eraan toegevoegd. De gist zet de suiker om in alcohol en koolzuurgas. Er zijn 3 methoden van vergisting: spontaan, hoog en laag.
- Spontane gisting is een wilde gist die spontaan begint. Er zijn nog enkele bieren die tegenwoordig zo gemaakt worden, zoals lambiekbieren. Het koolzuurgas ontsnapt uit de open vaten en daardoor is het bier ‘plat’, en bevat dus geen bubbels of schuimkraag.
- Lage gisting vindt plaats bij lage temperaturen, tussen de 5 en 10 °C. Door de “kou” zakt het gist naar de bodem, vandaar de naam. De 2e gisting vindt plaats bij 0 °C en duurt minimaal een aantal weken. Deze methode was zo succesvol dat brouwers over de hele wereld de methode overnamen. Het heldere goudkleurige bier wat hierdoor ontstaat heet pils of pilsener.
- Bij hoge gisting wordt de wort verwarmt tot een temperatuur van 15 en 20 °C. De gist komt dan bovendrijven, vandaar de term hoge gisting. Deze manier van gisten is veel sneller dan spontane en lage gisting en duurt maar enkele dagen. Bovengistende bieren zijn er in allerlei soorten, toevoegingen van kruiden en vruchten zijn hierbij heel gewoon. Veel speciaalbieren zijn ook bovengistende bieren. Lees hier alles over speciaalbieren
7. BOTTELEN
Vaak wordt bier voordat het gebotteld wordt nog eens gefilterd. Het gist wordt verwijderd en een helder bier is het resultaat. Net als pasteurisatie van melk zorgt dit ervoor dat er geen verandering van smaak in de fles plaats vindt. Sommige bieren worden niet gefilterd. Een voorbeeld hiervan is witbier, die bekendstaat om de typisch troebele kleur. Ook zwaardere bieren, zoals trappisten, worden niet gefilterd. Bij deze bieren vindt nagisting in de fles plaats.
Naast bottelen, waarbij het bier over de flesjes verdeeld wordt, is het ook mogelijk dat het bier op een fust wordt gedaan. Getapt bier is frisser, bruisender en helderder. Zwaardere bieren worden meer gewaardeerd geschonken uit fles. Tot slot, laten we stap 8 niet vergeten: geniet!
Bierliefhebbers van nu willen genieten van het moment. En dat kan! Met de huidige bier diversiteit kan perfect ingespeeld worden op elk seizoen, gerecht of moment. Wij zetten hieronder alvast een aantal mooie bieren voor je klaar, maar kijk eens in onze shop. Er is zoveel te ontdekken! Je kunt nu in de kroeg vertellen dat bier in 7 stappen gebrouwen wordt. Nog meer weten over bier? Lees dan één van onze andere artikelen:
